Πυρκαγιές Χρέους,Φορολογικά Αντίμετρα:Το παράδοξο της Ελλάδας

Η περίοδος της αβάσταχτης ελαφρότητας

Έστω οτι έχεις μια κυβέρνηση,η οποία μόλις έχει σχηματιστεί από την ετυμηγορία του ελληνικού λαού.Η κυβέρνηση αυτή για να φτάσει στο σκαμνί της εξουσίας,’’εξαγόρασε’’ την εκλογή της με μια σειρά από υποσχέσεις και προτάσεις για την βελτίωση του βιωτικού επιπέδου του λαού και για την συνολικότερη οικονομική μεγέθυνση.

Αυτή η κυβέρνηση παρά την συστηματική προειδοποίηση εμπειρογνωμόνων και άλλων διεθνών και μη παραγόντων οτι χρειάζεται ‘’συμμάζεμα’’ ο οίκος,αυξάνει μισθούς,αυξάνει συντάξεις,αυξάνει επιδόματα και κοινωνικές παροχές,διορίζει άνευ κριτηρίων μα πάνω από όλα καθησυχάζει τον πληθυσμό για την κατάσταση της οικονομίας,τον προτρέπει να δανείζεται και γενικότερα να αυξήσει την εγχώρια κατανάλωσή του.

Κάτω από την επίρροια αυτής της μέθης,ο λαός γίνεται ιδιαίτερα απερίσκεπτος στις κινήσεις του,αυξάνει τις δαπάνες του πέρα από τις δυνατότητες του έχοντας σαν μαξιλάρι ασφαλείας ένα κράτος που του παρέχει παχουλά μπόνους και ένα μπλοκ τραπεζών που του παρέχουν δανειακά προγράμματα με χαμηλά επιτόκια.

Έτσι λοιπόν όπως τόνιζε ο Χάιμαν Μίνσκι,σε περιόδους παρατεταμένης ‘’ευημερίας’’ προκύπτουν κερδοσκοπικές φούσκες.

Πίσω όμως από τις πλαστές δημοσιονομικές καταστάσεις και τις πληρωμένες εκθέσεις αλλά και τις βαρύγδουπες επιβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης,κρύβεται ένας δημοσιονομικός εγγέλαδος έτοιμος να ταρακουνήσει τα λιμνάζοντα νερά της ευημερίας των Ελλήνων.

Οταν σκάει η φούσκα

Ένα πρωϊνό λοιπόν,ο Υπουργός οικονομικών επισκέπτεται το σπίτι του Πρωθυπουργού με την έκθεση του Λογιστηρίου του Κράτους παρουσιάζοντας ένα έλλειμμα της τάξης του 2/4 του ΑΕΠ.Ο Πρωθυπουργός τον καθυσυχάζει οτι η κατάσταση είναι ελεγχόμενη ενώ παράλληλα προβαίνει σε διάβημα προς τον ελληνικό λαό επιβεβαιώνοντάς του οτι ‘’λεφτά υπάρχουν’’.

Μέχρι εκείνη την στιγμή οι δανειολήπτες μπορούν να εξοφλούν τα δάνεια τους απολαμβάνοντας ακόμη υψηλές απολαβές.Σταδιακά όμως και υπό το βάρος της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης,το κράτος δυσκολεύεται να δανειστεί από τις αγορές για να αποπληρώσει τις υποσχέσεις του και έτσι αναγκάζεται να προβεί σε περικοπές.

Ξαφνικά οι τράπεζες σφίγγουν τα λουριά των πιστώσεων,αυξάνεται η φορολογία και μειώνονται τα επιδόματα για να φρεναριστεί το έλλειμα.Φυσικό επακόλουθο είναι να μειώνεται το πορτοφόλι του καταναλωτή,ο οποίος ξαφνικά ως άλλος δανειολήπτης ‘’Ponzi’’ αδυνατεί να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του.Έτσι το χρέος στο σύστημα διογκώνεται,η οικονομία βυθίζεται στην ύφεση και έτσι το σύστημα καταρρέει και η φούσκα σκάει.

Το τίμημα της αφερεγγυότητας

Όταν η φούσκα σκάσει είναι ήδη αργά.Τα ‘’κόκκινα’’ δάνεια έχουν συσσωρευτεί στο σύστημα,το κράτος υποφέρει κάτω από υπέρογκα ελλείμματα ενώ ο λαός που μέχρι πρότινος δαπανούσε τα διπλάσια από όσα έβγαζε,τώρα δυσκολεύεται να εξασφαλίσει τα προς το ζην με την αποταμίευση να φαντάζει ένα άπιαστο όνειρο.

Στον απόηχο της οικονομικής σήψης ο λαός αντιδρά,διαδηλώνει,απεργεί ενώ παράλληλα σπεύδει στα τραπεζικά ιδρύματα για να αποσύρει τις καταθέσεις του.Η κυβέρνηση παραιτείται,προκηρύσσονται εκλογές και το bail out(εξωτερική βοήθεια) είναι αναπόφευκτο.Πράγματι,η κυβέρνηση αυτή που εδώ και τόσα χρόνια ‘’τα έτρωγε’’ μαζί με το λαό προσφεύγει στην εξωτερική βοήθεια(δανεισμός μέσω των παγκόσμιων και ευρωπαϊκών μηχανισμών στήριξης).Ωστόσο όπως όλα τα συμβόλαια,έτσι και το συμβόλαιο στήριξης(μνημόνιο) απαιτεί δικλείδες ασφαλείας λόγω της πολιτικής αναξιοπιστίας του δανειολήπτη ελληνικού κράτους.

Η φιλοσοφία είναι απλή:Συμμάζεψε το σπίτι σου και εμείς θα σου δανείσουμε χρήματα για να εξασφαλίζεις τις ανάγκες σου μέχρι να ορθοποδήσεις.Η κυβέρνηση όμως έχει  ένα δίλημμα. Αφενός έχει να αντιμετωπίσει απαιτητικούς δανειοδότες,οι οποίοι αντιμετωπίζουν την χώρα με δείκτες και αριθμούς με παντελή έλλειψη κοινωνικής σκοπιάς και αφετέρου έχει ένα λαός ο οποίος στήριξε αυτή την κυβέρνηση με αντάλλαγμα τις παχουλές υποσχέσεις.Έτσι αναγκάζεται να ζυγίσει τις επιλογές της.

Η πιο λογική επιλογή είναι να πάει με τα νερά των δανειστών.Οταν έχεις ένα χρέος στο 200% του ΑΕΠ σου με τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα και ένα τραπεζικό σύστημα στην εντατική,θα ήταν αυτοκτονία το να μην εξασφαλίσεις τα πακέτα τόνωσης της εξωτερικής βοήθειας.

Θα περίμενε κανείς από ένα κράτος ‘’δικαίου’’ το οποίο σέβεται την δημοκρατία που το ίδιο γέννησε και σύστησε στον κόσμο πως θα ασκούσε διώξεις και θα επέβαλε ποινές στους θιασώτες της δημοσιονομικής απειθαρχίας που έφερε την χώρα στο χείλος του γκρεμού. Αντ’αυτού συλλαμβάνει ελάχιστα εξιλαστήρια θύματα και μετατοπίζει το βάρος στον ελληνικό λαό.

Εφόσον έχω εκλεχθεί,με προστατεύει το σύνταγμα για 4 χρόνια εφόσον έχω σταθερή πλειοψηφία και παράλληλα λαμβάνω και τα πακέτα βοήθειας είμαι καλυμένος.

Το φορολογικό μαστίγωμα

Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ έλεγε πως ‘’δεν υπάρχουν καλοί φόροι’’.Έστω οτι μια κυβέρνηση θέλει να φορολογήσει την βενζίνη,αλλά δεν θέλει να δυσαρεστήσει και του ψηφοφόρους.Τι θα κάνει?Θα φορολογήσει τις εταιρείες διακίνησης βανζίνης?Ναι θα το κάνει.Αλλά επειδή για κάθε δράση,υπάρχει και μια αντίδραση,έτσι και οι παραγωγοί θα ανεβάσουν τις τιμές για να αντισταθμίσουν την ‘’χασούρα’’ από την άγαρμπη φορολογία.Ωστόσο αν το επιχειρήσουν ίσως δεν θα είναι σε θέση να ‘’ξεπουλήσουν’’,το ποσοστό κέρδους τους θα είναι μικρότερο και έτσι λόγω του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος ή θα κλείσουν την επιχείρηση ή θα μετακινήσουν την έδρα τους σε άλλη χώρα.Παράλληλα όμως και ο ίδιος ο καταναλωτής,όταν πρόκειται μάλιστα για προϊόντα ανελαστικής ζήτησης(προϊόντα που διατείθενται να πληρώσουν όσο όσο οι καταναλωτές γιατί το έχουν ανάγκη) θα αναγκαστεί να περιορίσει την κατανάλωσή του σε άλλα προϊόντα.Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος,στον οποίο το κράτος αυξάνει συνεχώς τους φόρους γιατι αρνείται να περιορίσει την κομματοκρατία και ο κόσμος περιορίζει τις αγορές του με αποτέλεσμα να μεγενθύνεται η απώλεια της οικονομικής αποτελεσματικότητας και η ανεργία.

Με άλλα λόγια,η φορολογική φιλοσοφία αποσκοπεί στην αύξηση των εσόδων του κράτους.Προκύπτει όμως η εξής παράδοξη αντίφαση.Όσο το κράτος αυξάνει τους φόρους για να αυξήσει τα έσοδά του,τόσο περισσότερο οι επιχειρήσεις αυξάνουν τις τιμές των υπηρεσιών τους ή των προϊόντων τους ενώ παράλληλα τόσο προχωρούν σε μειώσεις μισθών αλλά και σε απολύσεις.

Σκέψου να έχεις κατεβάσει μια καινοτόμο ιδέα,να θες να την κάνεις επιχείρηση και το κράτος να σου φορολογεί από το πρώτο δευτερόλεπτο τόσο την ιδέα-επιχείρησή σου αλλά και να φορολογεί και το προϊόν που πουλάς και τον καταναλωτή που αγοράζει από σένα.

Το κράτος θα τους εισπράξει τους φόρους,εκτός αν γίνει κάποια βιβλική καταστροφή ή κάποια κοινωνική επανάσταση...Υπάρχουν κρατιστές και λόγιοι των οικονομικών που διατυμπανίζουν πως η φορολογία είναι χρήσιμη ακριβώς επειδή αναδιανέμει εισόδημα από τους πλούσιους στους φτωχούς

Ωστόσο εγώ κλείνω με 2 φιλοσοφικά ερωτήματα:

•       Εφόσον ο ψηφοφόρος κάνει τον πολιτικό και εφόσον ο πολιτικός εξαρτάται απόλυτα από την ψήφο του πολίτη,για ποιο λόγο οι κυβερνήσεις τιμωρούν τους ευεργέτες τους με φόρους αντί να τους προσφέρουν γη και ύδωρ μέσω ανάπτυξης?
•     Είπαμε παραπάνω πως η βασική φιλοσοφία του φόρου είναι πως αναδιανέμεται ο πλούτος προς τα ασθενέστερα στρώματα μέσω μεταβιβαστικών πληρωμών.Αυτό όμως προϋποθέτει ότι όντως τα λεφτά αυτά θα πηγαίνουν εκεί και όχι για την εξυπηρέτηση χρεολυσίων,σωστά;

Στο επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε μαζί ποιο είναι ένα ιδανικό μοντέλο άσκησης οικονομικής πολιτικής και πως μπορεί το κράτος έξυπνα περιορίζοντας απλές δαπάνες να καταφύγει σε ‘’λαϊκότερες’’ λύσεις από την φορολογική μέγγενη...

Νατσιόπουλος Δημήτρης,Οικονομικό ΑΠΘ